Huidkanker is de meest voorkomende kankersoort in Nederland. Belangrijke oorzaken zijn blootstelling aan de zon, de zonnebank én de vergrijzing. Als je er vroeg bij bent, is behandeling vaak goed mogelijk. Maar hoe herken je huidkanker?
Er zijn verschillende vormen van huidkanker. De 3 meest voorkomende vormen zijn het basaalcelcarcinoom, het plaveiselcelcarcinoom en het melanoom. Ze ontstaan meestal nadat je huid te veel is blootgesteld aan uv-straling en daardoor beschadigd is geraakt. Deze straling maakt het DNA in je huid kapot. Dat kan leiden tot kanker. Mensen met een licht huidtype hebben een verhoogde kans op huidkanker.
Dit is de meest voorkomende vorm van huidkanker. Het groeit langzaam en zaait zelden uit. Meestal geeft dit weinig klachten. Een basaalcelcarcinoom ziet er vaak uit als een huidkleurig of roze, glad en glazig knobbeltje. Soms zie je hierin bloedvaatjes. Er kan een wondje uit ontstaan met een korstje. Maar soms kan het eruit zien als een eczeemplekje, dat niet jeukt.
Een plaveiselcelcarcinoom komt ook vaak voor. Deze vorm van huidkanker geeft iets meer klachten dan een basaalcelcarcinoom en kan uitzaaien, al gebeurt dat niet vaak. Een plaveiselcelcarcinoom kan een bleekroze, ruw knobbeltje zijn dat langzaam groeit. Maar ook als een wondje dat maar niet geneest en makkelijk bloedt. Of als een ruw, verhoornd plekje. Deze plekjes kunnen pijn doen.
Een melanoom is de meest bekende vorm van huidkanker. Het lijkt op een moedervlek. Soms ontstaat de kanker uit een bestaande moedervlek, maar vaker is het een nieuwe plek op je huid. Een melanoom is een agressieve vorm van huidkanker die een grotere kans heeft om uit te zaaien. Meestal word je niet geboren met moedervlekken. Ze ontstaan tijdens je hele leven. Bij een nieuwe moedervlek hoef je dus niet meteen aan een melanoom te denken. Je kunt een melanoom herkennen via de ABCDE-regels:
Asymmetrie. Een moedervlek is meestal een mooi rondje. Als de vlek asymmetrisch is, is het goed om hem in de gaten te houden.
Borders/randjes. Als je vlek heel grillige randjes heeft of juist heel vaag is, moet je hem in de gaten houden.
Colour/kleur. Let op de kleur van de vlek. Als de vlek meerkleurig is, houd hem dan in de gaten.
Diameter. Vlekken groter dan 5mm moet je ook goed in de gaten te houden.
Evolutie. Als jouw vlek verandert, houd hem dan in de gaten.
Als je een verdacht plekje hebt, is het handig om daar een foto van te maken. Je kan dan 1 of 2 maanden later kijken of de vlek veranderd is.
Sommige mensen hebben heel veel moedervlekken. Het kan dan lastig zijn om vreemde moedervlekken te ontdekken. Het is dan goed om te kijken of er eentje tussen zit die erg afwijkt van de rest. Dit wordt ook wel het ‘ugly-duck-fenomeen’ genoemd.
Als je twijfelt over een plekje, neem dan altijd contact op met je huisarts. Die kan het plekje bekijken en indien nodig behandelen of een verwijzing voor een specialist regelen.
Hoe eerder huidkanker wordt ontdekt, hoe kleiner en effectiever de behandeling vaak is. Bij elk type huidkanker is de eerste behandelingsoptie chirurgie. Hierbij wordt de huidkanker en een klein deel van de omliggende huid weggesneden. Deze methode is heel effectief. Afhankelijk van behandelingsmethode is bij basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom de kans dat de huidkanker niet terugkomt tussen 95 en 99%.
Als een plaveiselcelcarcinoom op risicogebieden zit, zoals je hoofd of je hals, is de kans dat de kanker terugkeert wat groter. Dit is ook het geval als het plaveiselcelcarcinoom groot of diep van omvang is. In dat geval kan de nieuwe huidkanker weer worden weggesneden.
Bij melanoom is het zeer belangrijk dat je er op tijd bij bent. Als het melanoom nog dun is en je verder gezond bent, dan heb je na verwijdering van de huidkanker dezelfde overlevingskans als ieder ander.
Als je huidkanker hebt gehad, is de kans groter dat je later opnieuw huidkanker krijgt. Het is daarom belangrijk om regelmatig je lichaam te controleren op verdachte plekjes. Je huisarts of dermatoloog kan je advies geven over waar je op moet letten bij het herkennen van huidkanker.
Het beste is natuurlijk om huidkanker te voorkomen. Blijf daarom in het voorjaar en de zomer zoveel mogelijk uit de zon tussen 12 uur en 15 uur. Draag daarnaast beschermende kleding en smeer je om de 2 uur in met zonnebrandcrème, het liefst met SPF 30 of hoger. Lees voor meer tips ook eens onze blog over de feiten en fabels rondom zonnen.
Deze blog is tot stand gekomen in samenwerking met Sven van Egmond, dermatoloog in opleiding in het Erasmus MC en medeoprichter van De Huidkanker Stichting.
